CORONELLI, VINCENZO MARIA: KARTA PODUNAVLJA

Inventarni broj 235

Naslov u originalu: Corso del Danubio da Vienna sin' à Nicopoli e paesi adiacenti Descritti, e Dedicati Dal Padre Maestro Coronelli Cosmografo della Serenissima Republica di Venetia

Godina izdavanja: 1695

Mjesto izdavanja i izdavač: Venezia

Format: 2 x 60 x 45 cm

Tehnika: Obojeni bakrorez

ad a) Ovo je jedan od sastavnih listova velike Coronellijeve karte toka Dunava od Beča do Nikopolja koja se sastoji od 6 bakroreznih listova koji su objavljeni u Coronellijevu atlasu “Atlante Veneto“. Na ovom je listu prikazano područje hrvatske obale Jadrana od Karlobaga do Dubrovnika, Lika, Krbava i Bosna. Kako je karta nastala tijekom mletačko-turskog rata 1683-1699., uz brojna naselja nalazimo bilješke o godini i ishodu sukoba mletačkih i turskih snaga. Reljef je prikazan nizovima sjenčanih krtičnjaka koji ne prikazuju stvarnu reljefnu sliku prikazanog područja. Naslov karte nalazi se u donjem lijevom uglu karte u baroknoj kartuši okruženoj vojnim i ratnim simbolima Osmanskog Carstva koje je Mletačka Republika porazila u spomenutom ratu.

ad b) Ovo je jedan od šest listova Coronellijeve velike karte Podunavlja pod zajedničkim naslovom “Corso del Danubio da Vienna sin' a Nicopoli…“. Kao i ostali listovi i ovaj je list objavljen u Coronellijevom atlasu “Atlante Veneto“. Prikazuje prostor istočne Bosne, Srbiju s Kosovom, Crnu Goru te dio Albanije i Makedonije. Uz brojna naselja nalazimo bilješke o vojnim sukobima. Posebno su zanimljive bilješke o broju kuća i stanovnika pojedinih naselja. Tako se primjerice saznaje da je Priština 1689. godine imala 4 000 stanovnika. U fizičko-geografskom smislu Coronelli nije osobito dobro poznavao ovaj teren pa je reljef na karti s velikim pogreškama. U donjem lijevom uglu karte nalazi se popis mjesta s datumom njihovog mletačkog osvajanja u tursko-mletačkom ratu 1683-1699. Brojnost toponima u obalnom prostoru naspram malog broja toponima u unutrašnjosti, jasno ukazuje na činjenicu da su prostori mletačke Dalmacije u čijem su sastavu bili današnje crnogorsko primorje te obalni dio današnje Albanije, Coronelliju bili znatno poznatiji no zaleđe koje se nalazilo u sastavu Osmanskog Carstva.

CORONELLI, VINCENZO MARIA

VINCENZO MARIA CORONELLI (1650–1718) najpoznatiji je talijanski kartograf iz razdoblja Mletačke Republike. U Veneciji osniva geografsko društvo “Accademia degli Argonauti”, jedno od najstarijih na svijetu. U njegovoj kartografskoj radionici u Veneciji radio je čitav tim crtača i kartografa. Mletački Senat pomagao je njihov rad priličnim sredstvima, pa je Coronelli prvi mletački kartograf koji je uživao glas službenog mletačkog geografa. Njegove karte osim što su imale velik strateški i gospodarski značaj, redovito su bile i značajan instrument veličanja mletačkih pobjeda nad Turcima. Coronelli na svojim kartama kod prikaza granica redovito označava stanje prije turskih osvajanja, ne priznajući turske posjede u Dalmaciji. Istodobno na svim kartama uz pojedina mjesta upisuje podatke o mletačkim osvajanjima u vrijeme Morejskog rata. Njegove karte koristile su sve državne službe Mletačke Republike s kraja 17. stoljeća. Coronelli je autor najboljih mletačkih atlasa: “Isolario dell’ Atlante Veneto” u dva sveska poznat je pod nazivom “Veliki izolar, te “Mari, Golfi, Isole, Spiaggie, Porti, Citta..” u četiri sveska pod nazivom “Mali izolar” koji obuhvaća preko stotinu planova luka i utvrda, uključujući i brojne planove hrvatske obale.